CHANH LEO VÀ BỆNH HỌC LIÊN QUAN TỚI VIRUS - P1 - THẠCH TRƯỜNG AN GIA LAI

Hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật để phòng chống bệnh virus hại chanh leo hiệu quả, góp phần bảo vệ và phát triển sản xuất chanh leo an toàn, bền vững.

I. NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ PHƯƠNG THỨC LÂY NHIỄM

1.1. Nguyên nhân gây bệnh và môi giới truyền bệnh

Hiện nay đã phát hiện được 6 loài virus gây hại trên cây chanh leo tại Việt Nam:

– Cucumber mosaic virus (CMV): Do rệp muội (rầy mềm) truyền virus gây bệnh, phổ biến là các loài Myzus persicae, Aphis fabae, Aphis craccivora, Myzus persicae, … truyền không bền vững (có thể truyền qua hạt giống). Cây ký chủ gồm ớt, dưa chuột, cà rốt, thuốc lá, đậu tương, cà chua, khoai tây, chanh leo, …

– East Asian Passiflora virus (EAPV): Do rệp muội truyền virus gây bệnh phổ biến là các loài: Aphis gossypii, Hyperomyzus lactucae, Myzus persicae truyền bệnh (truyền không bền vững). Cây ký chủ là chanh leo.

– Euphorbia leaf curl virus (EuLCV): Do bọ phấn (rầy phấn trắng) Bemisia tabaci truyền virus gây bệnh (truyền bền vững). Cây ký chủ gồm đu đủ, trạng nguyên, thuốc lá, chanh leo.

– Papaya leaf curl virus (PaLCV): Do bọ phấn Bemisia tabaci truyền virus gây bệnh (truyền bền vững). Cây ký chủ gồm đu đủ, thuốc lá, chanh leo.

– Passiflora mottle virus (PaMoV): Do rệp Aphis gossypii, Myzus persicae truyền virus (một số tài liệu dùng tên Passionfruit Vietnam virus – PVNV).

– Telosma mosaic virus (TelMV): Do rệp Aphis gossypii, Myzus persicae truyền virus.

Ngoài môi giới truyền bệnh, virus gây bệnh còn có thể lan truyền qua nhân giống vô tính (giâm, chiết, ghép cành từ các cây bị bệnh) hoặc qua dụng cụ cắt tỉa khi nhân giống và trong quá trình canh tác.

Chanh dây bị virus gây hại

1.2. Triệu chứng bệnh

– Virus CMV: lá bị khảm vàng, gây vết đốm trên lá và trên quả.

– Virus EAPV: lá bị khảm vàng, quăn queo biến dạng, quả cũng bị méo mó biến dạng. Virus EAPV có 2 chủng:

+ Chủng IB gây triệu chứng quả biến dạng nhưng không hóa gỗ;

+ Chủng AO gây triệu chứng quả biến dạng, hóa gỗ.

Chủng AO cũng gây triệu chứng hóa gỗ nên dễ nhầm lẫn với bệnh virus gây hóa gỗ Passion fruit Woodiness virus (PWV).

– Virus EuLCV: Lá vàng, lốm đốm, các lá non hơi cong.

– Virus PaLCV: Lá vàng, lốm đốm, các lá non hơi cong.

– Virus PaMoV và TelMV: Mới phát hiện nên chưa có nghiên cứu cụ thể, tuy nhiên triệu trứng ban đầu cho thấy cũng tương tự triệu chứng do các virus khác gây ra.

Virus gây hại trên chanh leo với nhiều dạng biểu hiện bệnh khác nhau, phụ thuộc vào chủng loại virus gây hại và khả năng nhiễm một hay nhiều chủng virus trên cùng mẫu bệnh.